อักษรซ้อนสาม (三叠字)

อักษรซ้อนสาม (三叠字)

–——“三叠字” (Sān dié zì  ซันเตี๋ยจื้อ) หรือ “อักษรซ้อนสาม” หมายถึง อักษรที่ประกอบขึ้นด้วยตัวอักษรที่เหมือนกัน 3 ตัว เพื่อสร้างความหมายใหม่ที่เฉพาะเจาะจง

–——จีนมีคำกล่าวว่า หนึ่งให้กำเนิดสอง สองให้กำเนิดสาม สามให้กำเนิดสรรพสิ่ง (一生二，二生三，三生万物) ซึ่งแนวคิดนี้ก็สะท้อนอยู่ในการใช้ภาษาเช่นเดียวกัน ตัวเลข 3 ในภาษาจีน นอกจากจะมีความหมายถึงจำนวน “สาม” ตามความหมายดั้งเดิมของคำแล้ว ยังมีนัยถึงจำนวนหรือปริมาณมากอีกด้วย ดังนั้นความหมายโดยส่วนใหญ่ของอักษรซ้อนสามจึงมักสื่อถึงปริมาณที่เพิ่มขึ้นเป็นทวีคูณ หรือลักษณะที่พิเศษขึ้นจากความหมายเดิมของคำที่นำมาใช้ประกอบกัน

–——ตัวอักษรซ้อนสามนี้ ถูกสร้างขึ้นโดยการประสมความหมาย (会意) กล่าวคือนำอักษรตัวเดียวกันมาผสมผสานเพื่อสร้างคำใหม่ขึ้นมา โดยมากมักอยู่ในโครงสร้างอักษร 品 (品字形) คือด้านบนมีอักษรหนึ่งตัว ด้านล่างมีอักษรเหมือนด้านบนอีกสองตัว ส่วนความหมายที่ได้ย่อมแตกต่างไปตามชนิดตัวอักษรที่นำมาประสม บ้างก็เกี่ยวเนื่องกับปัญจธาตุ (五行) บ้างก็เกี่ยวพันกับธรรมชาติ บ้างเป็นตัวอักษรที่เกี่ยวกับมนุษย์หรืออวัยวะในร่างกาย ฯลฯ

–——อย่างไรก็ตามอักษรซ้อนสามเหล่านี้ โดยมากจะพบในเอกสารโบราณ วรรณคดี หรือชื่อคน อาจไม่ได้ปรากฏในภาษาจีนปัจจุบันเท่าไรนัก

ตัวอย่างอักษรซ้อนสาม

• อักษรเกี่ยวกับปัญจธาตุ

  • 鑫 (xīn) ประกอบมาจากตัวอักษร 金 (jīn ทอง เงิน โลหะ) มีความหมายสื่อถึง “มากด้วยทรัพย์สินเงินทอง”
  • 森 (sēn) ประกอบมาจากตัวอักษร “木” (mù ไม้) มีความหมายสื่อถึง “หมู่มวลพฤกษาจำนวนมาก”
  • 淼 (miǎo) ประกอบมาจากตัวอักษร 水 (shuǐ น้ำ) มีความหมายสื่อถึง “น้ำปริมาณมาก” นอกจากนี้ยังมีนัยถึง “ความกว้างใหญ่ไพศาล” อีกด้วย
  • 焱 (yàn) ประกอบมาจากตัวอักษร 火 (huǒ ไฟ) มีความหมายสื่อถึง “ประกายไฟสว่างไสว” หรือ “ดอกไม้ไฟ”
  • 垚 (yáo) ประกอบมาจากอักษร 土 (tǔ ดิน) มีความหมายสื่อถึง “กองดินสูง”

• อักษรเกี่ยวกับธรรมชาติ

  • 晶 (jīng) ประกอบมาจากอักษร 日 (rì พระอาทิตย์) มีความหมายสื่อถึง “ความสว่างไสว” หรือ “เจิดจรัสเป็นประกาย”
  • 磊 (lěi) ประกอบมาจากอักษร 石 (shí ก้อนหิน) มีความหมายสื่อถึง “กองหิน”
  • 犇 (bēn) เป็นอักษรต่างรูป (异体字) ของ 奔 (bēn) ประกอบมาจากอักษร 牛 (niú วัว) เดิมมีความหมายสื่อถึง “ฝูงวัววิ่งหนีด้วยความตื่นตระหนก” ภายหลังถูกนำมาใช้ในความหมายของ “การวิ่งอย่างรวดเร็ว”
  • 骉 (biāo) ประกอบมาจากอักษร 马 (mǎ ม้า) มีความหมายสื่อถึง “ฝูงม้าห้อตะบึง”
  • 羴 (shān) เป็นอักษรต่างรูปของ 膻 (shān) ประกอบมาจากอักษร 羊 (yáng แกะ หรือแพะ) มีความหมายสื่อถึง “กลิ่นสาบของแกะหรือแพะ”

• อักษรที่เกี่ยวกับมนุษย์หรืออวัยวะในร่างกาย

  • 众 (zhòng) ประกอบมาจากอักษร 人 (rén คน) มีความหมายสื่อถึง “ฝูงชน” หรือ “คนจำนวนมาก”
  • 品 (pǐn) ประกอบจากตัวอักษร 口 (kǒu ปาก) มีความหมายว่า “ลิ้มรส” “ชิม”
  • 掱 (pá) ประกอบจากตัวอักษร 手 (shǒu มือ) มีความหมายสื่อถึง “หัวขโมย” (扒手)