เขากว้านไจ้ซาน
ภูเขาศักดิ์สิทธิ์ของชาวจีนแคะ

เรื่องโดย ทีมงานอาศรมสยาม-จีนวิทยา


 

——ประเทศจีนมีภูเขาศักดิ์สิทธิ์มากมายจนนับไม่ถ้วน ท่องแดนมังกรในบทความนี้มาท่องเที่ยวไปกับ ภูเขาศักดิ์สิทธิ์ของชาวจีนแคะ อันเป็นอีกหนึ่งชนชาติของประเทศจีนที่สำคัญและน่าเรียนรู้

——เขากว้านไจ้ซาน (冠豸山) ตั้งอยู่ในอำเภอเหลียนเฉิง (連城) เมืองหลงเหยียน (龍巖) มณฑลฮกเกี้ยน (福建) ห่างจากตัวอำเภอไปทางทิศตะวันออกประมาณ 1.5 กิโลเมตร ถือเป็นสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติขึ้นชื่อแห่งหนึ่งของมณฑลฮกเกี้ยน มีพื้นที่ทั้งหมด 123 ตารางกิโลเมตร เขากว้านไจ้ซานได้รับการยกย่องให้เป็น 1 ใน 10 สถานที่ท่องเที่ยวที่มีทัศนียภาพสวยงามของมณฑลฮกเกี้ยนในปี ค.ศ. 1986 ต่อมาในปี ค.ศ. 1994 ได้รับการประกาศจากคณะรัฐมนตรีให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของประเทศ และในปี ค.ศ. 2009 รัฐบาลจีนได้ประกาศให้เป็นอุทยานธรณีแห่งชาติ[1] แห่งหนึ่งของจีน

เขากว้านไจ้ซาน

——เขากว้านไจ้ซานเป็นภูเขาสูงที่เกิดจากการยกตัวของพื้นราบ ยอดเขามีลักษณะเหมือนหมวกเซี่ยจื้อ[2] (獬豸冠) ขนาดใหญ่ จึงเป็นที่มาของชื่อ ‘กว้านไจ้ซาน[3]’ นอกจากนี้หากมองจากที่ไกลๆ ก้อนหินบนยอดเขาจะเหมือนกับดอกบัวที่กำลังแย้มบาน ดังนั้นภูเขาแห่งนี้จึงมีอีกชื่อหนึ่งว่า ‘เขาบงกช’ (蓮花三)

เซี่ยจื้อ

หมวกเซี่ยจื้อ

——เขากว้านไจ้ซานมียอดเขาหลักอยู่ 5 ยอด สูงจากระดับน้ำทะเล 661 เมตร แหล่งท่องเที่ยวแห่งนี้รวมทัศนียภาพทางธรรมชาติอันงดงาม 9 จุดไว้อย่างลงตัว เช่น เขากว้านไจ้ซาน ทะเลสาบสือเหมิน (石門湖 ทะเลสาบประตูศิลา) หมู่บ้านจู๋อัน (竹安寨 หมู่บ้านไผ่สันติ) เป็นต้น ซึ่งมีภูมิทัศน์หลายรูปแบบ เช่น ภูเขา ทะเลสาบ หน้าผา ถ้ำ น้ำพุร้อน ฯลฯ ภายในมีจุดชมทิวทัศน์กว่า 40 จุด หน้าผาแกะสลัก 39 จุด ศาลา ตำหนักเก่าและวัดที่ล้วนสร้างขึ้นอย่างใหญ่โตจำนวนกว่า 10 แห่ง

ทะเลสาบสือเหมิน

——เขากว้านไจ้ซานไม่เพียงแต่มีทัศนียภาพสวยงาม แต่ยังโดดเด่นในเรื่องความยิ่งใหญ่และแปลกตาบริเวณใกล้ๆ กับศาลาฉางโซ่ว (長壽亭 ศาลาอายุวัฒนะ) ซึ่งเป็นศาลาเก่าแก่บนยอดเขาเป็นที่ตั้งของแท่งหินขนาดใหญ่ที่ไม่ว่าจะมองจากมุมไหนก็ดูคล้ายกับอวัยวะเพศชาย แท่งหินนี้ตั้งตระหง่านท่ามกลางหุบเขา ส่วนยอดชี้ขึ้นฟ้าสื่อถึงความแข็งแกร่งของบุรุษเพศ ด้วยเหตุนี้จึงได้รับการขนานนามว่า ‘แท่งหินแห่งชีวิต’ (生命之根) เนื่องจากเพศชายเป็นเพศที่เปี่ยมไปด้วยพละกำลังในการยืนหยัดสร้างสรรค์สิ่งต่างๆ บนโลกใบนี้

แท่งหินแห่งชีวิต

——อีกด้านหนึ่งของภูเขา ริมทะเลสาบสือเหมินซึ่งห่างจากแท่งหินประมาณ 1 กิโลเมตร มีหน้าผาสูงซึ่งมีจุดเด่นคือ รอยแยกเป็นร่องสีดำบนแผ่นหินที่ราบเรียบ เมื่อพิจารณาดูแล้วเป็นปากถ้ำที่ภายในมืดสนิท โดยรอบปกคลุมด้วยต้นหญ้าและตะไคร่น้ำ มองเผินๆ คล้ายอวัยวะเพศหญิงอันเป็นต้นกำเนิดของสรรพสิ่งทั้งปวง ผู้คนจึงเรียกจุดชมวิวนี้ว่า ‘ร่องหินแห่งชีวิต’ (生命之門)

ร่องหินแห่งชีวิต

——ทั้งแท่งหินและร่องหินแห่งชีวิตนับเป็นสัญลักษณ์สำคัญของเขากว้านไจ้ซาน ถือเป็นผลงานการสร้างสรรค์ของธรรมชาติที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับอวัยวะจริง เป็นความแตกต่างที่กลมกลืนตามหลักหยินหยางจนเกิดคำกล่าวที่ว่า ‘แข็งแกร่งที่สุดในทั่วหล้า อ่อนโยนยากหาผู้ใดเทียบ’ (陽剛天下第一,陰柔舉世無雙。)

——นอกจากทิวทัศน์อันงดงามแล้ว เขากว้านไจ้ซานยังมีเสน่ห์ทางวัฒนธรรมเชิงประวัติศาสตร์ อันได้แก่ หมู่บ้านจู๋อันซึ่งเป็นหมู่บ้านที่ตั้งอยู่บนยอดเขากว้านไจ้ซานฝั่งตะวันออกเฉียงเหนือ ทอดตัวไปตามทิวเขารวมพื้นที่ 4.2 ตารางกิโลเมตร สูงจากระดับน้ำทะเล 660 เมตร หมู่บ้านแห่งนี้ตั้งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติที่สวยงาม บรรยากาศเงียบสงบ ว่ากันว่าแต่เดิมใช้เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจ เพื่อศึกษาหาความรู้ และเก็บเกี่ยวประสบการณ์ของเหล่าบัณฑิต ต่อมาบ้านเมืองเกิดสงคราม มีการตั้งกองกำลังกบฏขึ้นทุกท้องที่ ด้วยชัยภูมิแบบภูเขาที่ยากต่อการรุกราน หมู่บ้านแห่งนี้จึงกลายเป็นสถานที่หลบภัยชั้นดีของเหล่าเศรษฐีและชนชั้นสูง

——นอกจากนี้ยังมีสำนักบัณฑิตเก่าแก่ของชาวจีนแคะหลายแห่งกระจายอยู่ตามภูเขา จากหลักฐานด้านสถาปัตยกรรมเชื่อว่า สำนักบัณฑิตที่เก่าที่สุดสร้างขึ้นในสมัยราชวงศ์ถัง (唐 ค.ศ. 618-907) บางแห่งยังคงหลงเหลือร่องรอยมาถึงปัจจุบัน เช่น สำนักบัณฑิตตระกูลชิว (丘氏書院) สำนักบัณฑิตซิวจู๋ (修竹書院) เป็นต้น สำนักบัณฑิตเหล่านี้ส่วนใหญ่สร้างโดยชนชั้นสูง เป็นการสะท้อนให้เห็นว่า ชาวจีนแคะให้ความสำคัญกับการศึกษาควบคู่กับการเพาะปลูกซึ่งเป็นอาชีพหลัก แม้เวลาจะล่วงเลยกว่าพันปี แต่สำนักบัณฑิตเหล่านี้ยังคงบอกเล่าเรื่องราวในวันวานอันแสนสุข ‘กลางวันทำนาทำไร่ กลางคืนจุดไฟอ่านเขียน’ ตามแบบฉบับของชาวจีนแคะให้แก่ผู้มาเยี่ยมชมได้เป็นอย่างดี

——การผสมผสานที่ลงตัวระหว่างเสน่ห์ทางธรรมชาติและวัฒนธรรม ทำให้เขากว้านไจ้ซานเป็นอีกหนึ่งสถานที่ท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมของเมืองหลงเหยียน ปัจจุบันเขากว้านไจ้ซานได้รับการยกย่องให้เป็นสุดยอดทัศนียภาพแปลกตาของแผ่นดินจีน และได้รับการขนานนามให้เป็น ภูเขาศักดิ์สิทธิ์แห่งการถือกำเนิด(生命神山) และ ภูเขาศักดิ์สิทธิ์ของชาวจีนแคะ(客家神山) อีกด้วย

 


[1] อุทยานธรณีแห่งชาติ (National Geopark) หมายถึง พื้นที่ที่ประกอบด้วยแหล่งอนุรักษ์ทางธรณีวิทยา แหล่งท่องเที่ยวเชิงธรณีวิทยา รวมทั้งแหล่งท่องเที่ยวเชิงโบราณคดี นิเวศวิทยา และวัฒนธรรมรวมอยู่ในพื้นที่เดียวกัน
[2] หมวกเซี่ยจื้อ คือ หมวกของขุนนางฝ่ายตุลาการ เซี่ยจื้อเป็นชื่อของสัตว์ในตำนานจีน มีลักษณะคล้ายกิเลน แต่มีเขากลางหน้าผาก มีนิสัยรักความยุติธรรม ว่ากันว่าหากเซี่ยจื้อพบคนต่อสู้กันจะตรงเข้าทำร้ายผู้ที่กระทำความผิด จึงกลายเป็นตัวแทนของความเที่ยงธรรม ต่อมาผู้คนจึงนำชื่อ ’เซี่ยจื้อ’ มาตั้งเป็นชื่อหมวกของขุนนางฝ่ายตุลาการ โดยหวังว่า ขุนนางเหล่านี้จะซื่อตรงและยุติธรรมเหมือนเซี่ยจื้อนั่นเอง
[3] ตัวอักษรจีน 冠 อ่านว่า ‘กว้าน’ แปลว่าหมวก ส่วนตัวอักษรจีน 豸 โดยทั่วไปออกเสียงว่า ‘ จื้อ ’ เช่น เซี่ยจื้อ ซึ่งเป็นสัตว์ในตำนานจีน  แต่มีข้อยกเว้นให้อ่านออกเสียง ‘ ไจ้ ’  เมื่อเป็นชื่อภูเขากว้านไจ้ซาน ทว่าคนจีนส่วนใหญ่ยังเรียกกันอย่างสับสน (อ้างอิงจาก พจนานุกรมภาษาจีนสมัยใหม่《现代汉语词典》สำนักพิมพ์ The Commercial Press พิมพ์ครั้งที่ 6 หน้า 1633)