ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมจีน

จีนมีภาษิตชาวบ้านหรือถ้อยคำที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านานแล้วว่า “ยอมนอนสุสาน ก็ไม่ค้างศาลเจ้าร้าง” (寧睡荒墳，不宿破廟) เมื่อฟังดูแล้วอาจรู้สึกฉงนใจ เพราะเหตุใด “สุสาน” กลางแจ้งที่น่ากลัว ทั้งยังแฝงไว้ด้วยสิ่งลี้ลับเหนือธรรมชาติ จึงปลอดภัยกว่า “ศาลเจ้าร้าง” ซึ่งมีหลังคากันแดดกันฝน

ผู้ซึ่งชื่นชอบเรื่องลี้ลับและสยองขวัญคงต้องเคยได้ยินได้ฟังเรื่องราวของ “เสือสมิง” กันมาไม่มากก็น้อย ตามตำนานนั้น เสือสมิงคือเสือที่เชื่อกันว่าเดิมเป็นคนมีอาคมแก่กล้าจนสามารถจำแลงร่างเป็นเสือแล้วจำแลงกลับมาเป็นคนไม่ได้ หรืออีกนัยหนึ่ง เสือสมิงคือเสือที่เมื่อกินคนมากๆ เข้า วิญญาณคนตายก็เข้าสิง และต่อมาสามารถจำแลงร่างเป็นคนได้ แต่คติความเชื่อเรื่องเสือสมิงนี้ไม่ได้มีเฉพาะในสังคมไทยเพียงเท่านั้น

“ชามตราไก่” อุปกรณ์เครื่องใช้ในครัวที่ชาวไทยคุ้นตากันดี ไม่เพียงเป็นเครื่องกระเบื้องเคลือบดินเผาที่เพิ่มความอิ่มเอมในการรับประทานอาหาร หรือสิ่งของประกอบฉากภาพยนตร์ หากแต่ยังเป็นอีกหนึ่งสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมจีนซึ่งบอกเล่าเรื่องราว ความคิด และความเปลี่ยนแปลงทางสังคมของชาวจีนหลายยุคหลายสมัย

“故劍情深” (gù jiàn qíng shēn) เป็นสำนวนจีนซึ่งใช้กันมาแต่โบราณ หากแปลตามตัวอักษร สำนวนนี้ย่อมมีความหมายว่า “กระบี่เล่มเก่าเก็บรักสลักใจ” ทว่าแท้จริงแล้ว คำว่า 故劍 (gù jiàn กระบี่เล่มเก่า) ในที่นี้มีความหมายโดยนัยว่า “ภรรยาคนแรกผู้เป็นที่รักยิ่ง”

เมื่อเอ่ยถึง ศิลปะการตัดกระดาษ (剪紙藝術) ภาพที่ผู้คนมักนึกถึงคือลายฉลุบนกระดาษสีแดงอันประณีต บรรจง และคงเอกลักษณ์แบบตะวันออก เป็นศิลปะพื้นบ้านซึ่งผ่านการสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น และยังเป็นดั่งกระจกที่สะท้อนวิถีชีวิต วัฒนธรรม และจิตวิญญาณของประชาชนจีนในแต่ละยุคสมัย

ในหน้าประวัติศาสตร์จีนอันแสนยาวนาน มีการเปลี่ยนแปลงราชวงศ์ รวมถึงชนชั้นปกครองหลายต่อหลายครั้ง จนเกิดสำนวน “改朝换代” (gǎi cháo huàn dài) ซึ่งหมายถึงการเปลี่ยนจากราชวงศ์เก่าสู่ราชวงศ์ใหม่ เมื่อเปลี่ยนราชวงศ์ ก็เท่ากับเปลี่ยนตระกูลผู้ปกครอง แล้วมีตระกูลใดบ้างที่เคยได้ครองแผ่นดินจีน?

ในช่วงเปลี่ยนผ่านจากราชวงศ์ถัง (唐 ค.ศ. 618–907) สู่การสถาปนาราชวงศ์อู่โจว (武周 ค.ศ. 690–705)    พระจักรพรรดินีนาถบูเช็กเทียน (武则天 อู่เจ๋อเทียน ค.ศ. 624–705) ได้ทรงประดิษฐ์และปรับปรุงอักษรจีนราว 18 ตัวอักษร อักษรเหล่านี้มีทั้งสร้างสรรค์ขึ้นใหม่และดัดแปลงจากตัวอักษรโบราณ โดยมีชื่อเรียกว่า “อักษรเจ๋อเทียน” (则天文字)

เมื่อกล่าวถึง “จอมยุทธ์” คอนิยายกำลังภายในหลายท่านคงทึกทักว่ามีแต่ในโลกแห่งจินตนาการ ทว่าในโลกแห่งความเป็นจริงนั้น ก็ปรากฏยอดนักสู้ผู้มีฝีมือลือเลื่องไปทั่วแผ่นดินจีนเช่นกัน และชื่อเสียงเรียงนามของ “หวงเฟยหง” (黃飛鴻 ค.ศ. 1847 หรือ 1856–1925) ย่อมจะอยู่ในความคิดคำนึงของผู้คนเป็นอันดับต้นๆ อย่างแน่นอน