ปัญญาจากจีน : แมงมุมกับหนอนไหม
蛛與蠶

เมื่อแมงมุมเห็นหนอนไหมพ่นเส้นใยสร้างเป็นรังไหมมาห่อหุ้มตัวเอง จึงกล่าวว่า “เจ้าพ่นเส้นใยออกมามากมาย ทำงานอย่างหนักทั้งวัน แล้วเอาเส้นใยมาห่อหุ้มตัวเอง เจ้าลำบากเพื่ออะไร? สุดท้ายรังไหมของเจ้าก็ถูกหญิงเลี้ยงไหมนำไปโยนใส่ในน้ำเดือด จากนั้นจึงดึงออกเป็นไหมเส้นยาว ส่วนร่างกายของเจ้าก็ต้องตายไป เจ้าฆ่าตัวเองด้วยการสร้างไหมของตัวเอง การกระทำเช่นนี้ไม่โง่เขลาไปรึ?

หนอนไหมตอบว่า: แน่นอนที่ว่าข้าฆ่าตัวเองตาย แต่หากมนุษย์ไม่มีข้าก็คงจะหนาวเหน็บหรือร้ายแรงสุดก็หนาวตาย สำหรับเจ้าก็พ่นเส้นใยออกมาจากปากเช่นเดียวกับข้า ต่างกันที่เจ้าทอมันเป็นตาข่าย แล้วนั่งอยู่ในนั้นเพื่อรอโอกาส รอจนเหยื่อมาทำให้เจ้าอิ่มท้อง ช่างแยบยลนัก จิตใจของเจ้าเหี้ยมเกินจะทน เฮ่อ! มนุษย์บนโลกนี้จะอยากนำหนอนไหมหรือแมงมุมเป็นเยี่ยงอย่างกัน?”

แปลและเรียบเรียงจากนิทานเรื่อง “แมงมุมกับหนอนไหม” จากหนังสือเรื่องเจียงอิ๋งเคอจี๋ (江盈科集ชุมนุมนิพนธ์งานเขียนของเจียงอิ๋งเคอ) ประพันธ์โดยเจียงอิ๋งเคอ (江盈科 ค.ศ.1553 – ค.ศ.1606) ในยุคปลายราชวงศ์หมิง (明ค.ศ.1368 – ค.ศ.1644)

【原文】

蛛與蠶

蛛見蠶吐絲為繭,乃曰:“汝之吐絲,終日辛勞,訖自縛,何苦為?蠶婦操汝入沸湯,抽為長絲,遂喪軀。然則其巧也,適以自殺,不亦愚乎?”

蠶對曰:“吾固自殺。然世人無吾,非寒凍而歿(mò)乎?爾口吐經緯,織成羅網,坐伺其間,俟蚊虻而自飽。巧則巧矣,其心何忍!”噫!世之人為蠶乎抑為蛛耶?

 

明 江盈科 《江盈科集》